We hebben de donkerste tijd van het jaar achter de rug. Het eerst valt dit op aan het einde van de middag: het blijft wat langer licht. Je kunt ook zeggen het wordt wat later donker. Want donker was het dit jaar. Letterlijk was er weinig zonlicht en de strenge lockdown was en is niet bepaald opwekkend. Gelukkig gloort er licht aan de horizon. Dankzij de ontwikkelde vaccinaties breken er betere tijden aan. Maar het is nog wel even uithouden.
Inmiddels weten wij dat na het donker van de winter het licht terugkeert. We kunnen verklaren waarom de dag, de nacht en de jaargetijden bestaan. Eeuwenlang was daar geen wetenschappelijke verklaring voor, maar andere verklaringen des te meer.
De verhalen over het ontstaan van het eerste licht zijn talrijk. Gemeenschappelijk in al deze verhalen is dat er eerst leegte en duisternis was.
Het meest vertrouwd zijn wij tegenwoordig met de theorie van de oerknal (big bang) die zorgde voor het ontstaan van ons sterrenstelsel waarin onze aarde langzamerhand afkoelde en bewoonbaar werd. Ons licht danken we aan een grote ster, onze zon.
Ook de religieuze verklaring van de oorsprong van het licht als het gevolg van de schepping van hemel en aarde door God kennen de meesten van ons. “De aarde was woest en ledig en duisternis lag op de vloed” En God zei: Er zij licht, en er was licht”. (Genesis)
Andere culturen hebben weer een geheel andere verklaring. Neem de Maori; zij omschreven het ontstaan van de kosmos en de aarde als een lange weg, weergegeven als een stamboom. Ieder tijdperk werd uit het vorige geboren. Fascinerend hierbij is dat er heel veel stadia van leegte zijn. Dan pas ontstaat de nacht en daarmee vorm. Uiteindelijk ontstaat er een uitholling in die vorm waarin het licht binnen sijpelt: het licht en de wereld zijn geboren.
De gedachte van een uitholling die gevuld wordt met licht, sluit wonderwel aan bij het scheppingsverhaal “Het Breken van de Vaten” uit de joodse mystiek.
Dit betreft niet het daglicht maar het mystieke licht. Het licht dat ons mensen vervult en bewust maakt van hoe wij als mens de mogelijkheid hebben om hier in gedachte, woord en daad naar te leven. Het gaat als volgt: Het magische licht, weergegeven als vloeibaar goud, wordt in een mal gegoten, bedoeld om er een kunstwerk van te maken dat dit licht vervolgens altijd zal uitstralen. Maar de mal breekt en het goud valt uiteen in ontelbare flintertjes goud, vonken genoemd. Aan ons de taak deze vonken van licht weer samen te brengen zodat het Goddelijk licht ervaren kan worden.
Dit doe je door van binnenuit de deur weer open te zetten voor het licht. En hiernaar te handelen in je dagelijks bestaan. Dat wil zeggen dat je je niet laat verduisteren maar helder en liefdevol blijft voor jezelf en voor anderen. In dit scheppingsverhaal heet zo zijn ‘het oprakelen van de Goddelijke vonken’.
Ook jij en ik kennen het dat licht duisternis opheft en leegte vult. In periodes als deze waarin alle zogenaamde zekerheden over de voortgang van ons “normale” bestaan weggevallen zijn, liggen donkere gedachten en gevoelens op de loer. Begrijpelijk: je bent helemaal klaar met dat thuiswerken, de kinderen thuis of je hebt geen werk meer, of je werkdruk is buiten proportie. Je voelt je eenzaam of je bent bang. Mogelijk verveel je je: je raakt wel eens uitgewandeld tenslotte.
Geen wonder, denk je dan, het leven is tamelijk leeg en kaal. Je raakt verduisterd. En vervolgens ben je in afwachting.
Wachtend tot op een dag het licht van buitenaf weer tot je komt. En natuurlijk verlangen, zo oud als de mensheid zelf. Na de overlevingsstand in de winter hunkeren we naar zonlicht op ons gezicht, naar pril nieuw leven. Terugkeer van levenskracht en energie.
Deze winter is het extra moeilijk om het duister geen bezit van je laten nemen. In de donkerste tijd versieren we ons huis met extra lampjes en kaarsen. Dat helpt.
Daarnaast is er een keuze om ook in jezelf een vonkje van lichtje aan te steken. Maar hoe doe je dat eigenlijk?
Allereerst helpt het om de situatie onder ogen te zien en te accepteren. Weerstand kost veel energie en er valt niets te forceren. Als je dit werkelijk tot je door laat dringen kun je ontspannen en doorademen. In plaats van je frustratie en andere nare gevoelens te voeden, ga je in jezelf op zoek naar wat jou lichter van gemoed maakt.
Mogelijk is dat voor jou luisteren naar muziek waar je van houdt, buiten bewegen, yoga online volgen. Of boeken, gedichten, teksten lezen die je voeden, ondersteunen en ontroeren. Misschien krijg je zin iets nieuws te leren, vrijwilligerswerk te doen, een interessante podcast te luisteren, wandelen met iemand die je dierbaar is of iemand die eenzaam is extra aandacht te geven.
Sta regelmatig stil bij waar je, ondanks alles, dankbaar voor bent in je leven. Stel je voor, terwijl je je ogen sluit, dat je verbonden bent met alles en iedereen om je heen. Dat ook al zie je fysiek weinig mensen de verbinding toch voelbaar is. Ga op zoek naar wat je vreugde brengt en misschien kun je daarmee niet alleen je eigen hart verlichten maar ook dat van een ander.
Het grootse wonder van het licht is dat je van nature licht bent, dat je ervandaan komt, zegt Hans Andreus. Jij en je omgeving kunnen dat ervaren wanneer je er contact mee te houdt, je er actief voor open stelt. Als we allemaal onze eigen vonkjes oprakelen, vullen we duisternis en leegte met licht.
Gelukkig dat
het licht bestaat
En dat het met
me doet en praat
En dat ik weet
dat ik er vandaan
kom, van het licht
Hans Andreus
Prachtig Ellen.
Dank je wel.
Prachtig!