Eigenlijk moet ik alles kunnen

4 juli 2024

Door Ellen van Damme

‘When I let go of
what I am,
I become what
I might be.’

– Lao Tzu

Laatst overviel het me opnieuw met volle kracht: het gevoel fundamenteel tekort te schieten omdat ik iets niet kan wat een ander wel kan. Uiteraard kan ik de meeste dingen minder goed dan andere mensen. Dat geldt voor een ieder van ons: het pallet aan talenten, kwaliteiten en vaardigheden is groot. Een aantal daarvan bezit jij. Mensen die over meerdere opvallende talenten beschikken bestaan. Ze kunnen bijvoorbeeld goed schrijven en beschikken daarnaast over een gave voor schilderen, beeldhouwen, zingen, voetballen of wetenschap bedrijven. Ik betrap mij op een milde jaloezie wanneer ik over hen lees.

Ik heb het altijd lastig gevonden mijn eigen talenten onder ogen te zien, me te realiseren dat ik op mijn eigen manier een scheppend mens ben. Vaak ervaar je wat je zelf goed kunt als vanzelfsprekend: “dat kan iedereen toch!” Jammer is dat. Als je van buitenaf, met vreemde ogen kon kijken, zou je jezelf ongetwijfeld meer waarderen.
Door de jaren heen ben ik milder in mijn oordeel geworden over mezelf. Gaan zien wat ik wel in plaats van niet tot mijn beschikking heb. Toch steekt het genadeloze oordelen over waar ik tekort schiet soms de kop op.

Ik ben daarin niet de enige. In de begeleiding van mensen, zowel individueel als in groepen kom ik dit fenomeen tegen. Hoe lastig het is, om jezelf te accepteren zoals je bent. Hoeveel boosheid en teleurstelling er iedere keer weer optreedt omdat je het ideale plaatje van jezelf niet gerealiseerd krijgt. Hoe gevoelig je van nature op dit terrein bent en met hoeveel zelfvertrouwen je opgevoed bent, bepalen uiteraard je last. Maar ook de tijd waarin we leven laat zijn sporen na. We leven in een samenleving die gelooft in maakbaarheid. Alles is mogelijk als je maar je best doet.

Trudy Dehue, hoogleraar wetenschapsgeschiedenis, zet dit duidelijk uiteen. Ze zegt: “We zijn ons leven, ons lichaam en onze hersenen als een soort onderneming gaan zien. Als een klein bedrijfje. Dat bedrijfje moet de beste worden, de meest perfecte in de samenleving. Daarom sporen we elkaar aan onze hersenen te verbeteren en ons uiterlijk te verfraaien. Innerlijk en uiterlijk moet alles perfect zijn. Daar haal je succes uit en als je succes hebt ben je gelukkig. Succes en geluk is synoniem.”
Het droevige is dat deze ratrace nooit stopt. Er is altijd een volgend doel, een nieuwe wens en steeds is het tekort voelbaar. Het succes is zeer tijdelijk van aard. En blijkt geen enkele garantie voor geluk.

De bevrijding uit deze vicieuze cirkel vindt niet plaats door nog meer en beter te presteren, maar door het leren waarderen van wat jij aan talent en kwaliteit te bieden hebt en je beperkingen te leren accepteren. Liefdevol en mededogend.