Vertrouwen
In of uit de groep?
9 juli 2024
Door Michel van Pijkeren
Andries Noppert zit gehurkt op de rand van het zestienmetergebied. Gespannen schiet zijn blik naar zijn handen, naar de hemel en dan naar de andere kant van het veld. Het is de laatste minuut van 10 minuten blessuretijd. Een vrije trap op de rand van de zestienmeter van Argentinië. Daar gebeurt het, een klein wonder in wording. En hij zit hier, op de rand van zijn eigen zestienmeter, op hetzelfde veld in zijn eigen wereld.
Het beeld van Andries Noppert is mij zo bekend. Het gevoel ook, ineengedoken te zitten, op een afstand van de groep, daar waar het gebeurt. Weten dat je ergens onderdeel bent van de groep. En ergens toch ook niet. Want zij spelen het spel met hun voeten, en jij vooral met de handen.
Op de dag dat het Nederlands elftal, in vol tumult, het hoofd voor Argentinië moest buigen, mocht ik buigen voor mijn neiging me buiten de groep te bewegen. De beweging die ik haast ongemerkt maak, kwam in een opleidingsblok “instrument voor hulp” van het ITIP, vol in het licht.
Bescherming van de beste zijn
Als het in een groep spannend wordt en het echt ergens over gaat, komt een diepe overtuiging naar boven: “ik moet het beste jongetje van de klas zijn, dan is het goed, dan ben ik veilig”. Als ik deze overtuiging ruimte geef in mijn lichaam, sluiten mijn armen zich stevig over elkaar. Kijk ik beoordelend naar de groepsleden. Dan doe ik een stapje achteruit en krijg ik zicht op de groep. Dan beweegt mijn kin omhoog, zo kijk ik op hen neer. Ik voel een kille rilling over mijn rug lopen en sla mijn armen nog steviger om mezelf heen. Mijn spieren spannen zich samen. Zo kruip ik langzaam steeds dichter in elkaar en trekt het leven zich uit me terug. In een mum van tijd zit ik gehurkt naar het spel van de groep te kijken, op een flinke afstand.
Als ik zo gehurkt zit, ben ik in ‘no time’ terug in het verleden. Dan zie ik mezelf. Ik was keeper vanaf het moment dat ik het voetbalveld opliep, een eenling in een elftal. Tussen de palen voelde ik me veilig. Dan zie ik mezelf ook zitten in de klas waar wordt gelachen, ik weet alleen niet waarom. Lachen ze om mij? Ik pendelde tussen de groepjes die zich op het schoolplein vormden, zonder ergens echt onderdeel te zijn. Op school wist ik het beter, mijn snelle denken gaf me houvast. Deze dynamiek zette zich voort in mijn werk. Als consultant dacht ik vooruit, had ik de scenario’s klaar als antwoord op elke mogelijke vraag. Ik werkte vanuit een eenzame hoogte.
Hier ben ik
Als ik zo gehurkt zit, in de veilige omgeving die het ITIP biedt, kan ik deze geschiedenis in mezelf waarnemen. Dan voel ik me koud, verkrampt en eenzaam op de plek buiten de groep. En dan weet ik ook dat de beweging naar deze plek me niet meer past. Dat ik me op deze plek staande weet te houden, maar dat ik hier slechts overleef. Ik voel een enorme drang om op te staan. Mijn armen uit te strekken en een stap naar voren te zetten. Voordat ik er over na kan denken neemt de beweging de regie in me over, sta ik op en hoor ik mezelf zeggen: “hier ben ik”. Met deze simpele beweging en deze duidelijke woorden sta ik weer in de kring en ben ik weer onderdeel van de groep. Hier voel ik warmte en rust, als thuis. Hier kan ik me ontspannen en me openstellen. Hier vind ik mijn humor en scherpte weer. Ook voel ik de opwinding van de potentie die in de groep huist, samen is er zo veel meer mogelijk dan alleen. Met deze beweging maak ik de cirkel weer rond, de groep weer compleet. Een beweging die het voor andere groepsleden weer veilig maakt. Zo weten ze waar ik sta en wat ze aan me hebben.
Meespelen
In de groep stappen kan een enorme opgave zijn. Je afhankelijk maken van teamleden en zo je eigen succes en verlangens in de waagschaal leggen is spannend. Ook kan het je confronteren met blauwe plekken die je in het opgroeien hebt opgelopen. Toch is het precies in de groep waar je tot je recht komt. Waar je leert én waar je het team helpt tot bloei te komen.
Voor mij is het als de moderne keeper die meevoetbalt, tot ver buiten de zestienmeter. Een spannend gebied waar hij enorm waardevol is voor het team en waar hij zich nieuwe vaardigheden eigen kan maken. Het werken in groepen is voor mij een doorgaande ontwikkeling tot een moderne keeper. Een betrouwbare sluitpost was ik altijd al, de uitdaging voor mij is nu het team beter te laten spelen door zelf actief mee te voetballen.
Waar ligt jouw uitdaging als het gaat over het team waar je lid van bent?