Ik roer geïrriteerd in mijn koffie. Hij spreekt die ene zin uit: “het mag best even schuren”. Dit hoor ik vaak tijdens een intake voor teamcoaching. Het gaat over één van zijn teams. Het loopt niet, er is begeleiding nodig, daarom zit ik hier. En zoals zo vaak moet het blijkbaar gaan schuren. Dan word ik dus opstandig. Hoezo moet het eigenlijk schuren? Is er geen andere weg?
Door Grietje Hoogendoorn- de Boer
Stroefheid
Een paar weken later zit ik met het team. Het is stroef, dat merk ik op allerlei manieren: bijna alles wat gezegd wordt is een verdediging. Er is minimale openheid. Al snel vallen de woorden vertrouwen en onveiligheid. Dan is de terugtrekking compleet. Ieder teamlid z’n eigen waarheid en eigen wereld. En dat terwijl dit zo’n veelbelovend clubje is. Het zijn mensen vol potentie met hart voor hun werk.
Ik zie wat er nodig is: er moeten dingen worden uitgesproken. Juist dat wat lastig en spannend is. Over irritaties, kwetsuren en oud zeer. Veiligheid door openheid. Maar in me voel ik de spanning van het team. Ik heb geen zin om die confrontatie in te gaan. Geen zin in schuren. Dus las ik een moed-verzamel pauze in.
Schuurpapier en ondergrond
Tijdens de pauze denk ik aan de verbouwing die we thuis erop hebben zitten. De schilders kwamen als laatst. Dat wat zichtbaar aan het worden was maakten ze mooi. Schuren deden ze als eerst. Ik vroeg: welk schuurpapier gebruik je nou wanneer? Het antwoord luidde: hoe beter de ondergrond hoe fijner het schuurpapier. De condities zijn bepalend. En je werkt altijd van grof naar fijn.
Met dit in mijn achterhoofd vraag ik me af: welk schuurpapier heeft dit team nodig?
Na de pauze zitten we stil in een kring. In afwachting van wat komt. Ik vertel over de wijze lessen van de schilders, over schuurpapier en schuren. De kunst van: wat in potentie aanwezig is, zichtbaar maken. Daar schuren we voor. We spreken door: hoe is de ondergrond in dit team? In welke conditie verkeert dit team? Dit blijkt de opmaat naar stevig gesprek waarin moedig met grove korrel wordt geschuurd. Grote onderwerpen komen op tafel. Niet gesteund voelen, gebrek aan gezamenlijke verantwoordelijkheid en roddels. Ik zie dat het in de ondergrond oplucht. Teamleden stappen vol in.
Fijne korrel
Enkele weken later zijn we samen voor een 2e sessie. Ik merk dat de eerste schuring zijn werk heeft gedaan. Voorzichtig hebben teamleden elkaar opgezocht. Kleine samenwerkingen zijn gesmeed, waarbij achterdocht in de achterzak is beland in plaats van dat het op de voorgrond staat. En mondjesmaat hoor ik complimenten over en weer. Nu is het tijd voor de fijnere korrel. Vanzelfsprekend is dit team nog niet uitgeschuurd. Als het goed is, is het nooit uitgeschuurd.
Ik vind het prachtig om de potentie naar boven te zien komen. De grote belofte die dit team in zich draagt. Kennis, kunde en enthousiasme komen vrij. En ja, het is waar: schuren is een groot goed. Dat herinner ik me nu weer. Tenminste, als je tot op de onderlaag wilt werken, om duurzaam herstel te creëren.
