'Succes is maakbaar. Als we verliezen, heb ik fouten gemaakt. En als ik maar keihard mijn best doe, krijgen we goede resultaten. Opgeven? Dat nooit! Als professioneel hockeycoach deed ik er alles aan om controle te houden. Een wedstrijd zag ik als een oorlog waarin je door knokken kunt winnen. Ik was als een robot zonder hart, kan ik nu zien.'
Hoge verwachtingen
‘Toen ik in 2006 een herenteam coachte bij een pretentieuze club, waren er hoge verwachtingen. Na vier jaar goede resultaten stonden we het vijfde jaar onderaan en moesten we degradatiewedstrijden spelen. Ik liep constant vast en nam stress mee naar huis. Aan het einde van het seizoen werd ik op nonactief gezet. Dat was bizar, de spelers snapten het niet, maar ik wist dat een nieuwe kijk op mezelf aan de orde was. Een tijd daarvoor was ik zelf gecoacht door een coach met een ITIP achtergrond. Dat is me altijd bijgebleven. Ik was benieuwd en besloot zelf een ITIP opleiding te volgen.’
Verleden aanvaarden
‘Ik zie nu in dat ik niet in verbinding was met mezelf en mijn team. Vanaf mijn vijfde had ik geen moeder meer en alleen een vader die hard werkte. Daardoor heb ik te jong een te grote verantwoordelijkheid gekregen. Ik geloofde dat als ik maar stinkend hard mijn best zou doen, ik ergens bij zou horen en aandacht zou krijgen. Dat heb ik lang volgehouden. Tot ik bij het ITIP kwam en leerde wie ik in wezen ben.
Het grote geheim is dat ik ben gaan voelen. Ik ben gaan inzien hoe zwaar mijn ‘rugzak’ was met boosheid en verdriet. Ik heb aanvaard dat mijn verleden niet alles is en dat ik elk moment kan kiezen. Ook heb ik kunnen oefenen om in de spanning van een situatie te blijven en bij wat ik dan in mijn lichaam voel. Mijn lichaam is nu als een kompas dat me richting geeft, ook in het werken met mensen. Ik leef en werk veel meer vanuit mijn intuïtie, mijn hart.’
Rare aanpak
‘In hockey leeft de overtuiging dat het ‘wij’ voor het ‘ik’ gaat. Maar als je niet authentiek durft te zijn, ben je maar een pion op een schaakbord en is de kans op verliezen groter. Ik geloof daarom dat er nooit een ‘wij’ is zonder het ‘ik’ te kennen. Eerst moet elk teamlid in volle kracht gezien zijn. Zo leer je elkaar kennen, bouw je een band op en werk je aan de fundering van het team. Dat vormt een team meer dan een avondje bowlen. Daarom begint mijn coaching nu op persoonlijk niveau: welke patronen heb je, hoe kom je over, hoe spiegel je de ander? Ook oefenen we feedback geven naar elkaar en in de groep delen over wat je voelt. Pas daarna kijken we wat het team nodig heeft aan techniek en strategie. Dit is voor de hockeywereld een ‘rare’ aanpak en buiten de comfortzone van velen.’
Controle is niet mogelijk
‘Vaak wordt er geloofd dat je alleen kunt winnen als je maar in een goede structuur hockeyt. Maar een wedstrijd is per definitie chaos en hoe de tegenstander speelt, is onzeker. Controle hiervan is dus niet mogelijk. Alleen als je dit van binnen accepteert kan je het gemakkelijk aan en word je niet verrast. Het terugkijken van wedstrijden van de tegenstander vind ik daarom niet altijd nodig. Focus op jezelf, maak jezelf zo goed dat je niet naar de tegenstander hóeft te kijken.’
De mens achter de leider
‘De verdieping die er door de jaren en het ITIP in mijn leven is gekomen, is fijn. Het gaat dan in contact echt ergens over. Ik geef mijn kinderen ook andere dingen mee dan vroeger. Ik heb iets geleerd voor het leven. Leidinggeven is inspirerend als de mens achter de functie zichtbaar wordt. Ik gun dat andere coaches en leiders ook. Zij vormen de basis van het geluk van een team.’
Sonja, geboren in Duitsland, hockeyde vanaf haar twintigste op hoog niveau (Bundesliga). Ze ontwikkelde zich door tot professioneel hockeycoach. Sinds ze in Nederland woont (1996) heeft ze meerdere herenteams in de hoofd klasse gecoacht, waaronder HGC, HDM, Klein Zwitserland en Jong Oranje heren. Met HGC werd ze 2x Europees Kampioen. Ook coachte ze de dames van HDM in de hoofdklasse. Naast haar activiteiten als coach werkt Sonja als begeleider bij het ITIP. Binnen het ITIP begeleidt zij leidinggevenden in het speciaal voor deze doelgroep ontworpen traject Beziel je Leiderschap. Ze is moeder van twee zoons.
