door Miriam Tirion – Ietswaart
Het tweedehands boekenwinkeltje op Schiermonnikoog is een paradijs voor boekenliefhebbers. Een paar huiskamers, in een oud vierkant huis in een dorpsstraat, met wanden en tafels vol boeken. Dit jaar kocht ik er Oblomow, van Gontsjarow. Oblomow vertelt van een Rus, die het uitstellen van alle verplichtingen tot het uiterste doorvoert. Alle wrijving, alle conflicten, alles wat lastig of vervelend is, alles wat moeite kost gaat hij uit de weg. Hij heeft een vriend, Stolz, die intens veel van hem houdt.
Stolz is zijn tegenpool, een gedisciplineerde Duitser, die tot wanhoop wordt gedreven door Oblomows luiheid maar die ook de zuiverheid en oprechte goedheid ziet in Oblomows ziel. Ook ziet hij in hem iets dat hij zelf niet heeft: oog voor de poëzie van het leven.
Hij probeert Oblomow in beweging te krijgen, hem de verantwoordelijkheid voor zijn landgoed op zich te laten nemen, de deur uit te krijgen. Dat de deur uit krijgen lukt hem, en Oblomow wordt verliefd op Olga.
Hij gaat elke dag met haar wandelen, en leeft helemaal op. Het leven ruist door zijn aderen. Maar wanneer het op trouwen aankomt, zakt Oblomow terug. Om te trouwen moeten eerst zijn landgoed en zijn financiën op orde zijn, en dat gaat moeite kosten. Hij stelt het uit, uur na uur, dag na dag, en zo zakt hij terug in zijn oude patroon. Onnodig te zeggen dat hij zijn geliefde verliest, en wegzakt in een comfortabel, klein leventje. Tevreden in zijn droom van comfort en wrijvingsloosheid, met het gevoel dat dit leven bij hem past, bij tijden gekweld door het diepe besef dat hij zijn leven en gaven verspilt.
Je kunt dit boek lezen als een 19e eeuwse moraalroman, waarin karaktervorming door discipline wordt aangeprezen. Maar wat het zo’n ontroerend meesterwerk maakt is de diepmenselijke beschrijving van wat er in Oblomow en in Stolz omgaat. Oblomows gevoel speelbal te zijn van de grote krachten in het leven, en zijn onwil om te strijden. Stolz’ pogingen boven die grote krachten te blijven staan door wilskracht en discipline. Oblomows overgave, zijn gevoel voor poëzie en voor wat wezenlijk is in het bestaan, en Stolz’ vaardigheid om zich in het dagelijks leven staande te houden, zijn bereidheid om moeilijkheden onder ogen te zien en zijn beste antwoord te geven.
Ik houd zo van dit boek, omdat het die twee krachten in mij zo liefdevol en pijnlijk helder in het licht zet. Het is levenskunst, om steeds weer de balans te zoeken tussen de ene kant, die zich kan overgeven aan wat er is, het kan nalaten te handelen, die de poëzie kan zien van zijn zonder nut, en de andere kant, de discipline om doelgericht te werken en de schuring van het bestaan tegemoet te treden. Levenskunst, om niet van het ene uiterste in het andere te vervallen. Levenskunst, om de Oblomow en Stolz in mij samen te laten bestaan: niet als strijdende partijen, maar als twee bevriende levenswijzen, die elkaar respecteren, waarderen en nodig hebben.
Prachtig Mirjam hoe je hier over schrijft!
Ik heb het nooit gelezen, maar krijg er nu veel zin in.
X
Mooi en waar Miriam, bedankt voor je blog.
Mooi Mirjam! Dank je wel.
Wat ontroerend herkenbaar Mirjam… Het helpt te zien dat het zo werkt. Balans zoeken, steeds maar weer.
Dank je wel!
Dineke Kasper
Hallo Miriam, bedankt voor deze gedachten. allemaal erg herkenbaar ook. Zelf heb ik Oblomov onlangs weer eens mogen begroeten. Ik had hem alweer een tijdje gemist ! Ik moet ineens denken aan een liedje van Frans Halsema, waarin hij over dit dilemma zingt: “Ach een vlinder kan niet sjouwen, en een karrepaard niet zweven, het is maar hoe je het wil beschouwen, het is maar hoe een mens wil leven”. Ik heb het altijd een lastig liedje gevonden, want het leek net of je moest kiezen voor het een of voor het ander: óf Stolz, óf Oblomov. Als je dat doet is er altijd een gevoel van verlies en een zekere mate van ontrouw aan jezelf en alles wat er in je mogelijk is. Ik hou ze inderdaad voorlopig samen te vriend… zolang dat dit enigszins gaat.
Oh jaaa, Mirjam, wat herken ik dit. Sinds ik mijn baan heb opgezegd en voor mijzelf ben begonnen, zit ik hier middenin. De grootste neiging is om te doen..doen..doen. Van links naar rechts…hoog tot laag. Acties!
En ergens voel ik ook steeds vaker het verlangen om even niet te doen…doelgerichtheid los te laten. Over te geven aan waar mijn energie op dat moment heen gaat. Dat kan een goed boek zijn, of koffiedrinken met een vriendin…muziek luisteren, of een stukje als dit schrijven. Wat mij op een andere manier dan altijd weer inspiratie geeft.
Toch, het blijft onwennig. Nog steeds denk ik door meer te doen, door te gaan, harder te lopen, meer voor elkaar te krijgen. Welkom Stolz!
En, dan, opeens is daar ook weer die andere kant. Het uitstellen omdat ik een actie gewoon echt spannend vind, te lang afwacht. Het wegzakken in het comfortabele, in het wrijvingsloze… Oblomow!
Een dun lijntje merk ik…
Balanceren tussen Oblomow en Stolz. ‘Actief wachten’ noem ik het. Niet lui, passief, of doordravend, maar open, ontspannen en alert voor wat er op dat moment langskomt. Dat gaat ook om vertrouwen. En, als ik goed voel, weet ik het. Dus lach ik er ook maar vaker om als ik weer een keer teveel doorsla naar een kant. Beiden zijn nodig.
Ja, levenskunst, dat is het zeker!
Wauw, mooi! Dank je wel Mirjam!
Oh jaaa, Mirjam, wat herken ik dit. Sinds ik mijn baan heb opgezegd en voor mijzelf ben begonnen, zit ik hier middenin. De grootste neiging is om te doen..doen..doen. Van links naar rechts…hoog tot laag. Acties!
En ergens voel ik ook steeds vaker het verlangen om even niet te doen…doelgerichtheid los te laten. Over te geven aan waar mijn energie op dat moment heen gaat. Dat kan een goed boek zijn, of koffiedrinken met een vriendin…muziek luisteren, of een stukje als dit schrijven. Wat mij op een andere manier dan altijd weer inspiratie geeft.
Toch, het blijft onwennig. Nog steeds denk ik door meer te doen, harder te lopen, meer voor elkaar te krijgen. Welkom Stolz!
En dan, opeens is daar ook weer die andere kant. Het uitstellen omdat ik een actie gewoon echt spannend vind. Het wegzakken in het comfortabele, in het wrijvingsloze… Oblomow!
Een dun lijntje merk ik…
Balanceren tussen Oblomow en Stolz. ‘Actief wachten’ noem ik het. Niet lui, passief, of doordravend, maar open, ontspannend en alert voor wat er op dat moment langskomt. Dat gaat ook om vertrouwen. Als ik goed voel, weet ik het. Dus lach ik er ook maar vaker om als ik weer een keer teveel doorsla naar een kant. Beiden zijn nodig.
Ja, levenskunst, dat is het zeker!
Wauw, mooi! Dank je wel Mirjam!
prachtig, dank Mirjam!
Dank je wel Miriam, wat een mooi verhaal van jou, over een prachtig boek wat ik ooit ook met veel plezier gelezen heb. Nu, na jouw bespiegeling, zie ik mezelf als de Oblomov en mijn partner als de Stolz, waarbij we erg veel leren van elkaar! En daardoor meer en meer de balans in onszelf vinden en samen een ijzersterk duo vormen…