Sturen op bezieling betekent eigenlijk dat je in je organisatie probeert te stoppen met wat enkel drijft op de drang om te scoren of vooral voortkomt uit de angst om te verliezen.
Waar je samen aan het werk bent in een organisatie boek je natuurlijk graag resultaat en behaal je positieve cijfers, dat geeft aan het einde van de rit een goed gevoel. Mooie cijfers en klinkende resultaten worden in organisaties echter gauw een doel op zich, een soort van heilig moeten. En vele leiders neigen te zwichten voor de verleiding om enkel daarop te sturen en hun mensen met de daarbij horende targets onder druk te zetten. Wat ons betreft een valkuil waar je als leider uit moet zien te blijven. Wie stuurt op resultaten loopt immers altijd achter de feiten aan, of zoals de oude Chinese taoïsten zeggen: ‘Wie in de stof ingrijpt is altijd te laat.’
Waar het resultaat een uitdrukking van is
Wij neigen vaak te denken dat resultaten ons bezielen, maar het is andersom: resultaten komen voort uit bezieling. Uit bezielde mensen die elkaar vinden in wat hen drijft, in de passie en het plezier van het werkproces zelf. Mensen die intrinsiek gemotiveerd zijn door wat ze doen en uiteraard blij zijn als dat goede resultaten oplevert, maar daar niet afhankelijk van zijn. Die ook gemotiveerd blijven als het eens wat tegenzit. De meest succesvolle leiders zijn zij die het wagen daarop te sturen, die aandacht besteden aan de bezieling en die niet op de resultaten en de cijfers ingrijpen maar op de geest van het samenzijn. Die niet controleren op wat er gebeurt, maar inspireren in hoe het gebeurt.
Als de bezieling rondgaat, dan hoef je immers niet te trekken of te duwen, omdat je weet dat iedereen vanuit dezelfde bron werkt. Je kunt er dan op vertrouwen dat de ander van nature zo gemotiveerd is dat hij zijn werk goed doet. Je hoeft niet te controleren, want je krijgt vanzelf een terugkoppeling; medewerkers willen dan graag vertellen over de inspiratie die zij ervaren in wat zij doen. Zoals het ook vanzelfsprekend voor hen is dat ze naar jou toekomen als ze die inspiratie kwijt dreigen te raken.
Je opdracht als leidinggevende
Het is misschien wel je belangrijkste opdracht als leidinggevende: ervoor te zorgen dat in de cultuur van je team de bezieling zo krachtig en zo vrij mogelijk stroomt. Mensen daarin te inspireren en voor te gaan. Ga het experiment daarom eens aan om te stoppen volwassen mensen te gaan vertellen wat zij moeten doen en hen targets te geven. Kijk eens wat er gebeurt als je geen eisen meer stelt aan de kwaliteit van hun werk; als ze dat niet uit zichzelf doen, vanuit hun intrinsieke motivatie, dan klopt er toch iets niet? Stop eens met dat mensen aan jou moeten rapporteren. Stap over op delen, en dan liefst niet enkel met jou maar met elkaar. Delen van de momenten dat ze plezier en vervulling ervoeren in hun dagelijks werk, maar ook waar dat er niet was, niet om te kunnen klagen met elkaar, maar om ervan te leren. Dit geeft niet alleen bezieling, maar is ook veel effectiever! Het motiveert en genereert groei en energie.
Een mooi voorbeeld van sturen op bezieling komt uit de voetbalwereld. Toen het ‘kleine’ PEC Zwolle in 2014 de bekerfinale moest spelen tegen het grote Ajax, koos trainer Ron Jans ervoor om in de uren voor de wedstrijd zijn spelers geen instructies te geven maar een filmpje te laten zien waarin familie en vrienden elke speler toespreken over waar ze van genieten als voetballer en als mens. PEC deed vervolgens het onmogelijke en won met 5-1 van Ajax.
Sturen op bezieling betekent ook dat als de resultaten tegenvallen of als er in de uitvoering zaken gebeuren die ongewenst zijn, je het waagt om vragen te stellen als: zijn wij nog wel voldoende bewust van de kern waarvoor wij het doen? Zijn wij nog wel afgestemd genoeg op onze bezieling? Zo blijf je de energie van het team richten op de motivatie achter het werkproces, op het vakmanschap, het enthousiasme en de visie, op hoe het product nog beter gemaakt kan worden, nog meer uitdrukking kan zijn van wat het team drijft en kan aansluiten op wat de actualiteit van dit moment vraagt.
Moeiteloos werken
Sturen op bezieling betekent eigenlijk dat je in je organisatie probeert te stoppen met wat enkel drijft op de drang om te scoren of vooral voortkomt uit de angst om te verliezen. Is het niet het spel zelf waar de energie uit voort zou moeten komen? En is het niet zo dat wat goed is vanzelf gaat, ontstaat vanuit plezier en ontspanning, vanuit de wens om te geven. Zou dit niet de normale staat van zijn moeten zijn in je team: dat er gewerkt wordt vanuit een moeiteloze, vreugdevolle stroom van energie, die aanstekelijk is voor iedereen die erbij betrokken is en uiteindelijk overspringt op de klant? Zou dit niet jouw ‘heilige moeten’ moeten zijn: zorgen dat het zo moeiteloos en ontspannen mogelijk gaat?
Dit artikel komt uit een nieuw te verschijnen boek van Hans Wopereis i.s.m. het O&A-team, dat in maart uitkomt bij Vakmedianet, getiteld: Bezieling werkt; 8 bronnen van groei en ontwikkeling in organisaties
