‘Oh, onfeilbare, rijd mijn wagen tussen de twee legers in, zodat ik kan zien wie er zijn en met wie ik mij in deze grote slag moet meten.’ Toen werd Arjuna overmand door verwarring en zei: ‘Oh Krishna, nu wankel ik op mijn benen. Mijn mond is droog, mijn lichaam beeft en mijn haar staat recht overeind.’
Deze aanhef komt uit de Bhagavad Gita, een bronboek uit India. De hoofdpersoon Arjuna krijgt daarin onderricht van Krishna, die ons diepste weten vertegenwoordigt. Een boek lang. Maar dat onderricht, en daar gaan deze eerste zinnen over, kan alleen een aanvang nemen als Arjuna zich op het strijdtoneel begeeft.
De strijd die gesymboliseerd wordt in de Bhagavad Gita, is de strijd die we allemaal op bepaalde momenten in ons leven tegenkomen. Waarbij het erom spant of je gaat staan voor wat je vindt en waar je in gelooft. Er zijn momenten in het leven dat dat vanzelf gaat; je wordt gehoord door de mensen om je heen, ze staan er voor open. En er zijn momenten dat dat niet zo is en je met weerstand te maken krijgt; je vindt frustratie en tegenslag op je weg. De meeste mensen vinden het lastig om met strijd om te gaan. Bij tegenslag zijn ze geneigd om te vluchten of te verstarren, daarbij geholpen door allerhande rationalisaties waarom het beter is de confrontatie uit de weg te gaan. Maar strijd en frustratie horen bij het leven, ze hebben veel te bieden.
Door het strijdtoneel te betreden, kan je jezelf beter leren kennen: het vraagt van je om een standpunt in te nemen, bekend te maken waar je voor staat en wat je belangrijk vindt. Ook zul je in de strijd zaken ontdekken van jezelf die aan verandering toe zijn. Bovendien kan je de ander(en) erdoor dieper leren kennen. Zij zullen zich op het strijdtoneel ook bloot moeten geven en tonen waar zij voor staan. Arjuna vraagt in eerste instantie om opgesteld te worden temidden van de legers. Zodat hij kan zien met wie hij zich zal moeten meten. Zo laat hij het krachtenveld, waarin hij zich begeeft, tot zich doordringen. Dit is geen geringe stap. Het betekent dat je de ander werkelijk ziet en zijn gedrag niet vergoelijkt of de situatie rooskleuriger maakt dan hij is.
Aan de andere kant hoort het bij het zien van de werkelijkheid, dat je niet verhardt of haatdragend wordt, waardoor je alles alleen nog maar kan zien in het strijdkader. Dat vraagt van je dat je de mogelijkheid open houdt dat de strijd tot een ontmoeting, een onthulling kan leiden. Arjuna betreedt het strijdtoneel, zijn levenslessen nemen een aanvang en gedurende het boek wordt hij steeds vrijer van zijn vooringenomenheid, zijn angsten en zijn zelfkritiek. Juist door te gaan neemt zijn zelfvertrouwen toe. Daarom kan hij aan het einde van het boek tegen Krishna, zijn wagenmenner, zeggen: ‘Ik ben vol vertrouwen, standvastig en zal handelen overeenkomstig mijn diepste weten.’ Dat is de vrucht van het betreden van het strijdtoneel.
