Collectief ligt in ons de liefde voor het avontuur besloten, vandaar dat we graag naar spannende films kijken of spannende boeken lezen. Wij identificeren ons met de helden erin. Boeken als Winnetou, het grote opperhoofd, Kruistocht in spijkerbroek, De Grijze Jager, Arendsoog en Het leven van Pi en films als Lawrence of Arabia, en True Grit doen een beroep op het archetype van de Avonturier in ons.
Een grootse avonturenroman is Tolkiens meesterwerk In de Ban van de Ring. Hij beschrijft op prachtige wijze de archetypische ontwikkeling van de avonturier als een gevaarlijke reis, samen maar ook alleen, door het land van de schaduw – de donkere plekken in je bestaan – op zoek naar wie je bent.
Aan het begin van het verhaal verlaat de hoofdpersoon Frodo zijn comfortabele woning in de Gouw en gaat op weg naar onbekende landen om de ring, gesmeed door het kwaad, te vernietigen. Bij zijn queeste wordt hij geholpen door een reisgezelschap bestaande uit zijn vrienden Merijn, Pepijn, Sam en grote mensen als Aragorn en de wijze Gandalf, die hem op cruciale momenten in het verhaal te hulp schieten. Voortdurend op de hielen gezeten door angstaanjagende Zwarte Ruiters en zijn persoonlijke schaduw ‘Gollem’, vervult hij dankzij diezelfde Gollem de bijna onmogelijke opdracht: hij brengt de ring terug naar hetzelfde vuur waarin hij ooit gesmeed is. Gelouterd, voor het leven verwond, maar ook met grote levenswijsheid en zelfkennis keert hij terug naar huis. Daar neemt hij zijn volle functie in en verjaagt de slechte elementen die zijn streek waren binnengedrongen. Aldus volwassen geworden, wordt hij een vooraanstaand burger binnen zijn gemeenschap.
Treed angst tegemoet
Als je je wilt ontwikkelen, zul je op reis moeten gaan en gevaren ontmoeten. De Avonturier weet dat angst hoort bij het avontuur. Hij leert ons dat angst – ook existentiële levensangst – geen motief is om te bevriezen, om stil en onopvallend te worden, maar juist om in beweging te komen. Wanneer je een onbekend gebied ingaat, zul je altijd angst tegenkomen. Als je de angst onder ogen ziet en je er niet door laat leiden, kun je verder op je weg. Dit is een oeroud motief, dat je terugziet in vele verhalen, bijvoorbeeld in de Griekse mythe van Jason en het Gulden Vlies.
De Griekse held Jason was een prins. Als jongeling kwam hij de troon opeisen van zijn oom Pelias, die de troon van Jasons vader had afgepakt. Pelias zei dat hij de troon zou opgeven, als Jason het Gulden Vlies zou gaan halen dat in het verre koninkrijk Colchos aan een boom hing, bewaakt door een draak die nooit sliep. Jason zag deze opdracht als een avontuur en nam moedig – overmoedig zou je ook kunnen zeggen – de uitdaging aan. Hij liet een schip bouwen en verzamelde vrijwilligers, koningszonen, halfgoden en gewone stervelingen. Met dit gezelschap, de Argonauten, ging hij op reis. Op hun reis moesten zij aan de ingang van de Bosporus een nauwe doorgang passeren. Ieder die deze doorgang probeerde te passeren, werd verpletterd door de hoge rotsen aan weers- zijden van het water. De enige manier dit te overleven, zo had Jason gehoord, was om een duif voor je uit te laten vliegen en er zo snel mogelijk achteraan te roeien. Er was geen andere optie. Trillend van angst, maar ook vastberaden, overtuigde hij zijn mannen door te varen. Jason volgde de instructie en liet een duif voor de boot uit vliegen. De rotsen stortten zich op de duif en de boot, de Argonauten roeiden als gekken. Ze waren net snel genoeg: de rotsen verpletterden alleen de achtersteven. De Bosporus is sindsdien een veilige doorgang voor alle schepen en Jason vervolgde zijn weg naar het Gulden Vlies.
Het verhaal van Jason is vol avontuur, angst en moed. Het laat zien dat je een doorgang creëert, daar waar je je angst aankijkt en erkent, maar toch je weg vervolgt.
Aanvaard vriendschap en hulp
Het welslagen van de ontdekkingstocht, zo zien we in al die verhalen, komt uiteindelijk op jou aan – in de moeilijkste momenten ben je alleen met jezelf. Zo uniek als je bent, zo alleen ben je ook.
Tegelijkertijd zie je in veel verhalen dat de Avonturier hulp krijgt van anderen. Frodo heeft zijn vrienden Sam, Pepijn en Merijn om lief en leed te delen en een wijze oudere, de tovenaar Gandalf, die hem richting geeft. Jason krijgt hulp van zijn maten de Argonauten en later in het verhaal, bij de strijd om het Gulden Vlies, van Medea.
Hulp toelaten valt ons niet altijd gemakkelijk. Het is op zich al een avontuur waarbij je grenzen overschrijdt die je niet overgaat wanneer je alles alleen doet. Hulp toelaten is de rode loper naar onvoorziene mogelijkheden en naar intimiteit.
De weerstand tegen hulp vragen komt vaak voort uit het (onbewuste) idee dat het erkennen dat je een ander nodig hebt, betekent dat je zo afhankelijk wordt als een kind. De ander bepaalt dan wat jij moet doen. Het tegendeel is het geval. Hulp toe kunnen laten is een stap in het volwassen worden. Het betekent dat je een besef van eigen identiteit hebt en niet meer reactief bent. Je hoeft niet krampachtig aan je onafhankelijkheid vast te houden.
– door Bertie Hendriks
BRON:
Dit is een fragment uit Dagboek van de Ziel, de zeven levensfasen van auteur Bertie Hendriks en co-auteur Mirjam Tirion, hoofdstuk 3 ‘De Jongere’, ITIP school voor leven en werk, 2013, p 76
